edtv डिजीटल प्लॅटफॉर्मचा ‘ अंकूर ‘ दिवाळी अंक : वर्ष चौथे
=========
मुख्य संपादिका
सौ.मेघा दिलीप पोहनेरकर
============
आनंद या जीवनाचा ! दिवाळी म्हणजे
‘ तिमिरातूनी तेजाकडे ‘ घेवून जाणारा प्रकाशाचा सण असतो. सध्याचे जग हे अत्याधुनिकरण आणि डिजिटल तंत्रज्ञानाचे हायटेक बनले आहे. इथे संवाद प्रत्यक्ष न होता तंत्रज्ञानावर आधारित भावनांनी होतो…इथे ‘इमोजी’ उदंड आहेत,पण मनातील भावनेचा ओलावा हरवत चालला एवढे मात्र नक्कीच!.. माणूस माणसाच्या जसा तंत्रज्ञानाने जवळ आला तसा ‘ मनाने ‘ एकाकी अन दूर होत असल्याचे दिसून येते. सण उत्सव साजरा करताना मनामनातील असे विचारांचे दीप पेटवूया! .. वास्तव परिस्थिती,जीवघेणी स्पर्धा, आकस,ईर्षा आणि द्वेष यासह नकारात्मक सूर नेहमीच दिसून येतो. समाजकारण,राजकारण,
अध्यात्म,धार्मिक वातावरण ढवळून निघत आहे. अशावेळी संत ज्ञानदेवांचा
‘ दुरितांचे तिमिर जावो ! ‘ हा विचार मनामनात ठेवता आला पाहिजे. जीवन हे क्षणभंगुर आहे,असे अध्यात्म सांगते तेव्हा वर्तमानात जगता आले पाहिजे. साहित्यातून येणारा ‘ झाले गेले विसरून जावे,पुढे पुढे चालावे,
जीवनगाणे गातच राहावे ‘ या गीताच्या ओळी प्रेरणा देतात. जीवन सुंदरच आहे,परंतु मनामनातील क्लिमिषे दूर सारत ते सहजपणे जगता आले पाहिजे. दैनंदिन जीवनातील अनेक गोष्टीकडे दूर्लक्ष करीत सकारात्मक विचार करता आला पाहिजे,तेव्हा हे जीवन सुंदर आहे !.. अशी अनुभूती केवळ साहित्यातूनच घेता येते,म्हणून दिवाळी अंकातील साहित्याने ऊर्जा मिळते…
एक शतक एक दशकापेक्षा अधिक काळापासून ज्या माध्यमातून आयुष्याचा सूर सापडायला लागला तो महत्वाचा घटक म्हणजे मराठी दिवाळी अंक होय…
कवी,लेखक, कथाकार,चित्रकार, नाटककार, व्यंगचित्रकार,कादंबरीकार, यासह साहित्यिकांना नावलौकिक मिळवून देणारा हा दुवा…मराठी दिवाळी अंकाची परंपरा एक शतक एक दशकाहून अधिक पुढे आली आहे.ब्रिटीशांनी भारतात जेव्हा मुद्रणकला आणली तेव्हापासून लिखित साहित्य पुढे आले.बंगालमध्ये दुर्गा उत्सवाची परंपरा आहे.या दरम्यान विशेष अंक काढण्याची परंपरा आहे.बंगालमधील या परंपरेने तत्कालीन ‘ मनोरंजन ‘ मासिक चालविणारे काशिनाथ माजगावकर यांचे लक्ष वेधले. येथूनच मराठी दिवाळी अंकाची परंपरा सुरुवात झाली.
दिवाळी अंकाची ११४ वर्षाची परंपरा आजही सुरु आहे. काळानुसार टप्पे,प्रकार,साहित्य आणि अंकाचे छपाई तंत्रज्ञान बदलत गेले. ऐंशीच्या दशकानंतर संगणक आले आणि दिवाळी अंकाचा चेहरा बदलला.कृष्ण धवल ते हायटेक फोरकलर,मल्टीकलर असा प्रवास आहे. दिवाळी अंकात ‘ मौज ‘ अंकाचा सिंहाचा वाटा आहे.नव्वद वर्षाच्या पुढे वाटचाल करीत आहे.साने गुरुजींनी सुरु केलेल्या ‘ साधना ‘ दिवाळी अंकाने महाराष्ट्रात वैचारिक वाचनसंस्कृती रुजविली आहे. आजही ‘ साधना’ परंपरा टिकून आहे,हे विशेष. दिवाळी अंकाचे शेकडो विषय असताना, विनोदी साहित्यावरील विशेष दिवाळी अंक ‘ आवाज ‘ ची परंपरा आजही आहेच. मराठीत आजच्या घडीला पाचशेहून अधिक दिवाळी अंक निघतात.
आज साहित्य, कला,संस्कृती,वैद्यकीय, विनोदी,महिला विषयक,राशी भविष्य, आरोग्य,क्रीडा,संगीत,
चित्रपट, कृषीसह अनेक विषयानुसार दिवाळी अंक निघतात.तीनएक वर्षापासून
दिवाळी अंकाची दिशा बदलली आहे. आजच्या घडीला डिजिटल प्लॅटफॉर्म हा नवा बदल दिवाळी अंकात दिसून येत आहे. दिवाळी अंकाचे नवे रूप धारण केले आहे.जालन्यातून पहिल्यांदाच डिजीटल प्लॅटफॉर्मवरील दिवाळी अंक काढण्याचे काम मेधा दिलीप पोहनेरकर करीत आहे,हे विशेष.यंदाचा चौथा डिजिटल दिवाळी आपल्या हाती,देताना आम्हांला आनंद होत आहे !…
यंदाच्या डिजिटल दिवाळी अंकाचे विशेष असे, की वंदनीय साने गुरुजी यांची शतकोत्तर रौप्य महोत्सव जयंती वर्ष आहे. मूल्यसंस्काराचे बीजारोपण करणारा ‘ श्यामची आई ‘ या ग्रंथातील नव्हेतर साने गुरुजींच्या संपूर्ण साहित्यातील आंतरभारतीचा,राष्ट्र सेवादलाचा विचार अपरिहार्य ठरतो. यावर विशेष लेख आहे. तसेच
पुणे येथील प्रसिद्ध साहित्यिक राजीव तांबे यांची एक कथा आणि समर्पक अशी चित्रे दिवाळी अंकात आहेत. ज्येष्ठ साहित्यिक अरुण देशपांडे यांचेही साहित्य आहे.डिजिटल दिवाळी अंकात विलेपार्ले येथील साहित्यिक लता गुठे,अकोला येथील अमिता घाटोळे, मूर्तीजापूर येथील सेवकराम लहाने, लातूर येथील डाॅ.सुशील सातपुते, धाराशिव येथील योगेश कुलकर्णी, आश्रूबा कोठावळे यांच्यासह जालन्यातील लेखक, कवी,विविध क्षेत्रातील मान्यवरांचे साहित्य लेखनाने डिजिटल दिवाळी अंकाच्या वैभवात अधिक भर पडली आहे.
वाचक,रसिकांना edtv ( इलेक्ट्रॉनिक डिजीटल) चा ‘ अंकूर ‘ डिजिटल चौथा दिवाळी अंक पसंत पडेल,अशा अपेक्षेसह दीपोत्सवाच्या मनःपूर्वक शुभेच्छा…..
######################
खालील व्हिडिओमध्ये आहे आपल्यासाठी लाडू आणि अनुक्रमणिका
हे देवी शारदे
मौजमजेवाली दुनिया जागते रात्रभर
उगवे सूर्य कधी कुणा नसते खबर
ज्याची त्याची आता निराळी दुनिया
जैसी दृष्टी,विचार तैसी वेगळी दुनिया
करीती पूजा मनोभावे धन तिजोरीची
किंमत शून्य झाली आता मन तिजोरीची
रस्ते सारे वाहनांनी ओसंडुनी वाहती
चालणारे मुठीत जीव धरूनी चालती
मोबाईलचे मेसेज ,समक्ष भेटणे नाही
सहवास ना एकमेकांशी बोलणे नाही
तणाव जगण्यातले कमी होत नाही
उभारी देणारे कुणीसे बोलत नाही
काय सांगावे कुणा, कितीदा सांगावे
“स्व”कोषातून कुणी बाहेर येत नाही
——————————
आधार
कितीही लपवा आसवे जगापासुनी थेंबांच्या ओझ्याने जडावतेच पापणी ।।
हुंदके कोंडीता आतल्या आत जरी
वेदना टोचतात ,कळा येतात उरी ।।
जन परके हे सारे, नसे कधी आपले
येती ना कधी पुसण्या आसवे आपले ।।
असह्य होतो कधी अशा दुःखाचा भार
अशा वेळी द्यावा आपण आधार ।।
असे मोलाचा कुणाचा हात आधाराचा
या बळावर करता येतो सामना संकटांचा
——————————
निसर्गाचे दान (काव्य प्रकार : -अभंग)
आयुष्य..!
आयुष्य माझं तुझं
नक्की नक्की गुजगूज
मन त्यात हळुवार
चेहऱ्यावर सुख तेज
जन्म मायबाप ऋन
ईश शुभ आशीर्वाद
जोड याला आपलीच
नित्य स्नेहाचा संवाद
आहे वय सोय सारी
तोवरच मजा भारी
तेव्हा करू कर्तव्यही
भारी उंचची उभारी
तूला मलाग जपणे
घरदार हा संसार
खूप चांगले आपले
देणे घेणेग संस्कार
तूला मला नको कधी
रूप सौंदर्याचा गर्व
वृत्ती हा परोपकार
धर्म मानू हाच सर्व
हास्य ठेवू तूझी माझी
गोडं नितळ प्रतिमा
नित्य जागू सत्य शाही
लोकशाही ही गरिमा
दोस्त माझा खास, भू भू चं पिल्लू
नाव त्याच ठेवलं, आम्ही लाडाने टिल्लू
टिल्लू बोबडे बोल, माझ्या सारखेच बोलतो
गळ्यात घुंगरपट्टा, घालून ऐटीत फिरतो
मी शाळेतून येता, शेपटी लुकलूक हालवी
खेळायला चल म्हणून, लाडीगोडी लावी
रोज सोबत आम्ही, दूध काला खातो
खेळ खेळून आम्ही, खूप व्यायाम करतो
मला म्हणतो झोप, राखण मी करतो
एवढसा जीव पण, इमानदारीने वागतो.
ती भेटते रोज
हिरव्यागार रानात
गर्द काळोखात
ती वेचत राहते…
काजव्यांची उलघाल
तिला उद्दिपित करतो
काळोखाचा घमघमाट
ती चालत राहते…
निशब्द होऊन
तिला उमगत नाही
त्याची भाषा
पण छळत राहते देह बोली
आतल्या आत
हातातला हात अधिक घट्ट होताच
ती थांबते…
मोगर्याचा सुगंध घुटमळतो
त्याच्या श्वासांच्या लयीत
अन्…
शुभ्र चांदण्यात
तो वाचू लागतो
अथांग प्रेमगीत…
तिच्या टपोऱ्या डोळ्यांत
!! आजोबा !!
अनुभवाचा फळा मायेचा लळा आजोबा
*दिवाळी*
आली दिवाळी दिवाळी
आनंदाला रे उधाण
मोठ्या माणसाने मान
लहान्याला द्यावं ज्ञान l1l
आली दिवाळी दिवाळी
अंधकाराचा तो नाश
कारा कष्टही जोमान
होऊ नकाच हताशा l2l
आली दिवाळी दिवाळी
बहिण भावाला ओवाळी
रक्ता प्रेमाच्या नात्यात
राहो सदा अशीच गोडी l3l
आली दिवाळी दिवाळी
वर्षाचा रे सण मोठा
झटकून टाकू भेदभाव
नाही आनंदाला तोटा l4l
आली दिवाळी दिवाळी
दीप लावू या ज्ञानाचे
जाळू अहंकारी तेल
मोती होतील घामाचे l5l
आली दिवाळी दिवाळी
तोरण लावू या समतेचे
काम, क्रोध, मत्सर टाकून
सजवू ताट फराळाचे l6l
######################
खरा तो एकचि धर्म,जगाला प्रेम अर्पावे..!वंदनीय साने गुरुजी यांचे शतकोत्तर रौप्य महोत्सवी जयंती वर्ष प्रारंभ होत आहे. गुरुजी वयाच्या पंचविशीपासून ते अखेरपर्यंत सतत लिहीत होते. गुरुजींच्या वैचारिक साहित्यात स्नेहभाव,सेवा धर्म यासह जीवनात जे जे उदात्त दिसेल त्यासमोर नम्रपणे नतमस्तक होण्याची जीवनमूल्ये आहेत. आजचे समाजवास्तव पाहता गुरुजींचा विचार हा अपरिहार्य ठरतो. आंतरभारतीची विचारधारा मांडत गुरुजींनी विश्वात्मक साहित्याचा वेध घेण्याची दूरदृष्टी दिलेली आहे.जागतिकीकरण आणि आभासी जगाचे तंत्रज्ञान इतके युवापिढीवर आक्रमण करायला धावत आहे,की ज्यामुळे
संवेदनशीलता,संयमपणा,सहनशीलता हरवत चालली आहे. आजच्या युवापिढीचे मन,मेंदू आणि मनगट बळकट करायचे असेल तर थेट पुस्तकांशी संवाद घडविणे महत्वाचे आहे. शेतकरी,कष्टकरी,कामगार,महिला आणि बालकुमारांच्या सक्षम आयुष्यासाठी साने गुरुजींच्या विचारांची शिदोरीच पोषक ठरते….
==========
एकंदरीत भवतालची स्थिती- परिस्थिती पाहता आशावादी वाटेल,असे चित्र दिसून येत नाही. उदासिनता,स्पर्धात्मक वृत्ती,आकस,दुजाभाव,पैसा- संपत्तीसाठी जीवघेणी स्पर्धा, जात- धर्म, प्रांत आणि भाषावादाने निरसता निर्माण केल्याचेच वातावरण दिसून येते. जीवनाला नी जगण्याला निर्मळ,उदार अंतःकरणाने कुणीच समजून घेत नाही. माणूस म्हणून माणसाला का ओळखले जात नाही,या प्रश्नाचे उत्तर कुणी शोधावे.? समूहा समूहात वाद- आकस,द्वेष आणि संतापाची भावना उफाळून येते तेव्हा महापुरुषांच्या विचारांची अपरिहार्यता ठरते,एवढे मात्र नक्की..
स्वातंत्र्ययुध्द,शिक्षण,समाजकार्य अशा अनेकविध क्षेत्रात आपल्या कार्याचा ठसा उमटविणारे शिक्षक, संपादक, अनुवादक, स्वातंत्र्यसेनानी, समाजसुधारक आदर्श व्यक्तिमत्त्व म्हणजे पांडुरंग सदाशिव साने अर्थात साने गुरुजी… जेमतेम आयुष्याची पन्नाशी पार केलेला एक ध्येयवेडा शिक्षक, मातृभूमीच्या सेवेसाठी नोकरीचा राजीनामा देऊन स्वातंत्र्यसमरात आयुष्य झोकून देणारा एक सेनानी…
समाजातील अस्पृश्यता नष्ट व्हावी,एकता निर्माण व्हावी,कष्टकरी- श्रमिक यासह शेतकरी वर्गाचे दैन्य दूर व्हावे, लहान मुले- स्त्रिया, युवक,दीन-दलित यांना स्वत्वाची जाणीव निर्माण व्हावी यासाठी साने गुरुजींनी आयुष्य समर्पित केले. स्वातंत्र्यसमर,दलितांना पंढरपूर येथील मंदिर प्रवेशासाठी आमरण उपोषण करणारे साने गुरुजी, शेतकरी कामगार वर्गासाठी लढा देणारे साने गुरुजी, युवकांसाठी कृती कार्यक्रम देणारे साने गुरुजी अशा विविधतेत ‘मातृहदय’ जपून ठेवणारे साने गुरुजीचे विचार आजच्या वर्तमानात अपरिहार्य ठरतात. जाती- धर्म विषमते विरुध्द साने गुरुजी लढले होते. भारतीय स्वातंत्र्यासाठी एकीकडे लढा सुरु असताना दुसरीकडे पंढरपूर येथील मंदीर प्रवेशासाठी साने गुरुजींनी आमरण उपोषण केले होते. साने गुरुजींची सामाजिक समतेची विचारधारा असल्याने तेव्हा १९४७ च्या मे महिन्यात पंढरपूर मंदीर हरिजनांसाठी खुले झाले नाहीतर मी आमरण उपोषणास बसणार असे ठामपणे मंदीर समितीला सांगणारे आणि मंदीर प्रवेश खुला करणारे ‘खरे समतेचे पुजारी साने गुरुजी’ होते. माणसातील माणूस जागा करण्यासाठी साने गुरुजींनी चंद्रभागेच्या पात्रात जमलेल्या विशाल जनसमुदायाला विषमते विरुध्द लढण्याचा
नवा विचार दिला होता. स्वातंत्र्यपूर्व काळात १९३७ दरम्यान जळगाव जिल्ह्य़ातील अंमळनेर येथील म्युनिसिपालटीने शेतकऱ्यांना आपला शेतमाल बाजारात विकायचा असेल तर अन्यायकारक टोल आकारला जात असे. आर्थिक तूट भरून काढण्याचा अजब फतवा मिरवित लाकडी चाके असलेल्या बैलगाड्यांना टोल आकारला जात असे. अशा जाचक निर्णयाविरोधात साने गुरुजींनी तेव्हा १६ मे १९३८ रोजी शेतकऱ्यांना एकत्रित करीत मोठे आंदोलन उभारले होते. मिलमधील कामगार मालक संघर्ष असो,की शेतकरी शेतमजूर असो यांच्या प्रश्नांसाठी ‘ आता उठवू सारे रान, आता पेटवू सारे रान ‘ ही विचारधारा कृतीतून दाखवून देणारे नेतृत्व साने गुरुजींचे होते. जेमतेम पन्नास वर्षाचे आयुष्य लाभलेल्या साने गुरुजींनी विनोबा भावे,मधु लिमये यांच्या सारख्या प्रेरणादायी व्यक्तिमत्त्वाचा विचारही प्रमाण मानला होता. अशा विचारातून तुरुंगात असतानाही अजरामर, उत्तमोत्तम साहित्य निर्मिती साने गुरुजींनी केली. श्यामची आई, श्यामची पत्रे, सुधास पत्रे, पत्री, गोड निबंध, सोनसाखळी व इतर कथा,सती,भारतीय संस्कृती अशी अनेक पुस्तके,कथा- कादंबरी,वैचारिक,गीते,
चरित्र लेखन,अनुवादित साहित्य लेखनाचे विविध प्रकार साने गुरुजी हाताळले. साने गुरुजींचा ‘ खरा तो एकचि धर्म, जगाला प्रेम अर्पावे ‘ हा विचार आणि ‘ बलसागर भारत होवो, विश्वात शोभूनी राहो ‘ अशा विचारांची आजच्या वर्तमानात अपरिहार्यता ठरते. साने गुरुजींची शंभरपेक्षा अधिक ग्रंथसंपदा आहे. कोकणातील पालगड, खान्देशातील अंमळनेर,नाशिक वर्धा ,पंढरपूर,मुंबई
अशी भ्रमंती करीत तर कधी तुरुंगवास भोगत गुरुजींचा प्रवास अखंडपणे समाजातील आर्थिक, सामजिक धार्मिक,राजकीय विषमता अन्याय विरुध्द एल्गार पुकारत असा चाललेला होता.आजच्या युवापिढीला साने गुरुजींचे मूल्यसंस्कार विचार किती महत्वाचे वाटतात यासाठी गुरुजींनी लिहिलेल्या ‘ श्यामची पत्रे’ या ग्रंथात
प्रिय वसंतास, पत्र लिहिताना साने गुरुजी लिहितात, ‘ वसंता,मी देवाची एकच प्रार्थना करीत असतो,की या देशातील तरुणांस सदबुध्दी दे.अखंड भारताचे सारे उपासक होवोत. क्षुद्र भेद नष्ट होवोत. तरुण लोक अनुदार व संकुचित न होवोत. असे पत्र तेव्हा गुरुजींनी लिहिले. आजच्या काळात हे विचार युवकांसाठी सुसंगत नव्हेतर प्रेरक ठरतात. आजची युवापिढी, त्याचे आचारविचार,जीवन शैली, जीवन शिक्षणाकडे पाहण्याचा दृष्टिकोन, व्यसनांचा वाढता प्रभाव
यासह अनेक बाबतीत युवकांच्या डोळ्यात प्रकाश टाकणारे गुरुजींचे मूल्यसंस्कार विचार अपरिहार्य ठरतात,एवढे मात्र नक्कीच..
*वर्ड-ओ-वर्ड*
*निर्णय*
शेवटचा पेपर संपताच केदार घाई-घाईने परीक्षा हॉलबाहेर पडतात एक दीर्घ श्वास सोडला. सारेच पेपर त्याला अवघड गेले होते. अपेक्षित मार्क पडणारच नव्हते, ते तर दूरच पण एक-दोन विषयात आपण नापास होऊन ही भीती त्याच्या मनाला कोरू लागली होती.
आता आई-बाबांना काय उत्तर द्यायचे याच विवंचनेतच तो हॉल बाहेर स्तब्ध उभा राहिला होता.ज्यांना सर्वच पेपर चांगले गेले ते हिंदळतच हॉल बाहेर आले होते. केदारचे मात्र उलटे होते. आपण आता नापास होणार मित्र मंडळी सगळे सोयरे शेजारीपाजारी आपल्याला हसतील. त्यातच बाबांनी साऱ्या गावात, ऑफिसमध्ये त्याच्या मित्रांना सांगून ठेवले की, माझा केदार परीक्षेत नंबर वन येईल. आणि मी जर नापास झालो तर केवढा हा अपमान! आपलाच नव्हे तर त्याबरोबर आई-बाबांचा सुद्धा.
‘हातातून निसटू पाहणाऱ्या क्षणांना स्पर्श हवा असतो आठवणींचा.. ‘ती’ च्या वेदेनेला स्पर्श हवा असतो आपुलकीचा’
स्पर्श म्हटले की आठवतो तो आईचा उबदार हात, मैत्रिणीची घट्ट मिठी, बहिणीचा आपलेपणा, लेकीचा ओलावा आणि बायकोचे प्रेम. अष्टभुजा असणारी स्त्री ही बायको, आई, बहिण, मैत्रीण व लेक या सर्व रूपातून परावर्तित होते आणि यामधून बनते ती ‘स्त्रीची प्रतिमा’. तिची प्रतिमा ही आरशासारखी पारदर्शी नसतेचं मुळात..! कारण, पारदर्शीपणा प्रतिबिंबित होत असतो तो तिच्या आरोग्यातून. स्त्री आरोग्याचा विचार होताना सर्वप्रथम दृष्टिक्षेप टाकला जातो तो भारतीय समाजातील पितृसत्ताक समाज रचनेवरती.पितृसत्ताक समाजात कायमच पुरुष हे प्रधान आणि स्त्रिया या गौण मानल्या गेल्या. मग तिचे स्थान कुटुंबातील असो किंवा समाजातील.
स्त्री आजारी पडली की संपूर्ण घर आजारी पडत असं समजलं जातं. पण तिच्या या आजारामध्ये तिला हव्या असणाऱ्या स्पर्शाची, मानसिक आधाराची गरज पूर्ण केली जाते का? तिला ऐकून घेतलं जातं का? तिला समजून घेतलं जातं का?
या प्रश्नांची उत्तरे मिळवताना ‘हो’ किंवा ‘नाही’ हा संभ्रम तयार होतो. ‘घरोघरी मातीच्या चुली’ म्हणत “तिला काय होतं? डोकं तर दुखतंय. काम नको असेल म्हणून नाटक करत असेल” किंवा “मासिक पाळी आहे म्हणल्यावर पोट तर दुखणारचं! “ अशी शब्दफुले ऐकायला मिळतात. हे सर्व ऐकून, दुर्लक्ष करून आपल्या घरासाठी आरोग्याची हेळसांड करून, अष्टभुजेचे रूप घेऊन किंवा सुपर वूमन बनून स्त्री नेहमीचं नोकरी व घर हे उत्तमरीत्या सांभाळत राहते.’बाई’पणाच्या टप्प्यावर वावरत असताना मुलींना विवाहानंतर आपली जननक्षमता सिद्ध करण्यासाठी तसेच सासरी सुरक्षितता व समाजात प्रतिष्ठा मिळवण्यासाठी विवाहानंतर लगेचच मातृत्वाला सामोरे जावे लागते. स्त्री ही सर्जनशील आहे, ती नवनिर्मिती करत असते.स्त्रियांचे आरोग्य समजून घेताना होणारी गुंतागुंत समजून घेणे गरजेचे आहे. जसं की सर्दी, खोकला, डोकेदुखी, ताप इ. आजारातील गरजा या स्त्री आणि पुरुषांच्या सम प्रमाणात असतात. ही गरज पूर्ण होताना, आरोग्याची व्याख्या करताना होणारा विचार मात्र स्त्रियांच्या आरोग्यासाठी व्यापक अर्थाने होत नाही.स्त्री ही श्रम व जैविक या दोन्ही पातळीवर उत्पादन-पुनर्त्पादन या प्रक्रियेतून जात असते.त्यामुळेचं स्त्रियांच्या आरोग्यविषयक गरजा या निश्चितच पुरुषांपेक्षा वेगळ्या आहेत. स्त्रियांना संधिवात, मासिक पाळी व त्यातील समस्या, एंडोमेट्रिओसिस, कर्करोग, वंध्यत्व, गरोदरपण व यासंबंधी होणाऱ्या तक्रारी, गर्भपात, बाळंतपण, रजोनिवृत्तीनंतर स्त्रियांच्या शरीरामध्ये होणारे बदल आणि मानसिक स्वास्थ्य, त्याचबरोबर प्रजनन अवयवाशी संबंधित आजार याला सामोरे जावे लागते. एक स्त्री व एक पुरूष यांच्या विचारांमध्ये नक्कीच मतभेद असू शकतो. स्त्री ही नेहमी पुरुषांच्या मतांचा आदर करत असते. जर का ती तुमच्या मतांचा आदर करते तर तुम्हीही तिच्या मतांचा आदर केला पाहिजे. स्त्रिला सहनशीलतेची दैवी देणगी प्राप्त असते यामुळेच कदाचित ती शांत व सहनशील बनून येणाऱ्या प्रत्येक कठीण प्रसंगाना सामोरी जात असते. ती हसते, आनंदी राहते याचा अर्थ असा होत नाही की तिला कोणतीच वेदना होत नाही. तिला दुःख होत नाही. तिच्या या वेदनेपाठीमागे तिचं प्रेम असतं. तिला तुमच्याशी वेदनेचं नात जोडायचं नसतं.
स्त्री ही आपल्या घराचे व समाजाचे प्रबोधन करत असते.म्हणूनचं स्त्री आरोग्य हे सामाजिक स्वास्थ्याचा आरसा असतो. त्यामुळेचं हा विषय सर्वांनी समजून घेऊन घरातील स्त्रियांचे मानसिक आणि शारीरिक स्वास्थ्य कसे चांगले राहिल याकडे लक्ष दिले पाहिजे कारण वेदनेची उठणारी कोणतीच लाट चिरंतन राहत नाही.
‘ती’ची वेदना ‘ती’ची खंत जाणून घेऊया ‘ती’ला जपूया ‘स्त्री’चा सन्मान करूया..!
सविस्तर बातम्यांसाठी डाऊनलोड करा edtvjalna हे ॲप, किंवा आमच्या www.edtvjalna.com या वेबसाईटला भेट द्या. फक्त व्हिडिओ पाहण्यासाठी edtvjalna या youtube वर जा.या बातम्या आपण फेसबुक,इन्स्टाग्राम,व्हाट्सएप चॅनलवर देखील पाहू शकता.
-दिलीप पोहनेरकर-9422219172
